Παλιό Λιμάνι

Στο παλιό λιμάνι βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του Κόλπου. Εκεί δίνουν μια νότα πολιτισμού το Τελωνείο και οι παλαιές Αποθήκες Διαμετακόμισης που χτίστηκαν στα 1834-1839, σε σχέδια του Ι.Β. Ερλάχερ με την επιστασία του Βίλχελμ φον Βάιλερ.

Σήμερα εκεί στεγάζονται το Λιμεναρχείο άλλες δημόσιες υπηρεσίες.

Επίσης η Πινακοθήκη Κυκλάδων, ( Τηλ.: 22810 80918) η οποία φιλοξενεί περιοδικές εκθέσεις και δικές της συλλογές (είσοδος από την πίσω πλευρά του κτιρίου).

Εκεί κοντά στο κτίριο όπου παλαιότερα στεγαζόταν το πρώτο Τηλεγραφείο της Ελλάδας, λειτουργεί η Σχολή Εμπορικού Ναυτικού.

Αρχαιολογικό Μουσείο Σύρου

Ένα από τα παλαιότερα αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας,αφού ιδρύθηκε το 1834-35. Από το 1899 στεγάζεται σε 4 αίθουσες του Δημαρχείου της Ερμούπολης και προσφέρει ανεξάρτητη είσοδο από την ιστορική πλατεία Μιαούλη. Φιλοξενεί σήμερα ευρήματα από έναν από τους σημαντικότερους του Πρωκυκλαδικού πολιτισμού: τον οικισμό της Χαλανδριανής Σύρου – που χρονολογείται στο β΄ μισό της 3ης χιλιετίας π.χ. (2400/2300-2100 π.Χ.)- αλλά και ανάγλυφα από την Αμοργό,την Κύθνο και μικροαντικείμενα από διάφορους άλλους τόπους (Αίγινα, Βοιωτία κ.α.). Στο χώρο του μουσείο λειτουργεί και έκθεση του αρχαιολόγου Χρήστου Τσούντα.

Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης

Λειτουργεί από τον Μάιο του 2000 στο Χρωματουργείο Κατσιμαντή και στο γειτονικό Σκαγιοποιείο Αναιρούση, απέναντι από το Νοσοκομείο Σύρου.

Πάνω από τετρακόσια σπάνια τεκμήρια από τη βιομηχανική κληρονομιά της Ερμούπολης, χάρτες και εικόνες από το τέλος του 17ου έως τα μέσα του 20ου αιώνα, ζωγραφικοί πίνακες συριανών καλλιτεχνών και ομοιώματα πλοίων, είναι μερικά μόνο από τα εκθέματα.

Η Βιβλιοθήκη της Ερμούπολης

Από το 1926 ξεκινά η πρώτη συλλογή βιβλίων με 2.000 τόμους από τη βιβλιοθήκη του Γυμνασίου της Σύρου, τη βιβλιοθήκη του Ι. Ρώτα και του Επισκόπου Κυκλάδων Άνθιμου Κομνηνού, καθώς και χιλιάδων τίτλων που δώρισε ο ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος Μάνος Ελευθερίου.

Μια συλλογή που σήμερα υπολογίζεται στους 55.000 τόμους συμπεριλαμβανομένων των βιβλίων Αργοναυτικά του 1521, Ονομαστικό του Πολυδεύκους του 1608, Ιουστινιάναι και συλλογές του Συριανού τύπου από τον προηγούμενο αιώνα. Η βιβλιοθήκη στεγάζεται στο ισόγειο ενός πανέμορφου νεοκλασικού κτιρίου του 1863 στην πλατεία Μιαούλη, στο οποίο, επίσης, φιλοξενείται και το Πνευματικό Κέντρο της Ερμούπολης.

Στον χώρο της δημόσιας βιβλιοθήκης οργανώνονται κατά καιρούς διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις τις οποίες αξίζει κανείς να παρακολουθήσει. Οι προτομές των Εμμανουήλ Ροίδη, Γεώργιου Σουρή, Ρίτας Μπούμη-Παππά, Δημήτρη Βικέλα και Τιμολέοντα Αμπελά κοσμούν το μικρό κηπάκι μπροστά από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη.

Θέατρο Απόλλων

Έμβλημα της οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης της Ερμούπολης , στα μέσα του 19ου αιώνα, ένα από τα παλαιότερα κλειστά θέατρα των νεότερων χρόνων και ένα από τα εντυπωσιακότερα αρχιτεκτονικά στολίδια της Σύρου.

Βρίσκεται στην πλατεία Βαρδάκα,πίσω από την κεντρική πλατεία Μιαούλη και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη. Θεμελιώθηκε το 1862 και ολοκληρώθηκαν οι εργασίες το 1864, σε σχέδια του Ιταλού αρχιτέκτονα της Λέσχης, Pietro Sampo, υπό την ευθύνη του Δήμου.

Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου

Ο μεγαλοπρεπής ναός θεμελιώθηκε το 1849 σε σχέδια του Γ. Μεταξά, και εγκαινιάστηκε επισήμως το 1870. Σε σχήμα σταυρού,τοποθετημένος σε υπερυψωμένη αυλή με μαρμάρινο στηθαίο, ανήκει στον τύπο της βασιλικής με τρούλο.

Επιβλητική σκάλα ύψους 4 μ. οδηγεί στο ολομάρμαρο κεντρικό τμήμα της πρόσοψης, που έχει στο ισόγειο πρόπυλο με μορφή στοάς σε τέσσερις ιωνικούς κίονες και δυο παραστάδες με κορινθιακά επίκρανα.

Ιερός Ναός Αναστάσεως

Αφιερωμένη στην «Ανάσταση του Έθνους», υψώνεται στην κορυφή του λόφου “Δήλι”, η ορθόδοξη εκκλησία μοιάζει να αντισταθμίζει τη δεσπόζουσα μορφή του καθολικού Σαν Τζώρτζη στον λόφο της Άνω Σύρου. Θεμελιώθηκε το 1873, σε σχέδια του Δημ. Ελευθεριάδη, αλλά ολοκληρώθηκε μόλις το 1909. Είναι ναός με κάτοψη σε σχήμα σταυρού και με τρούλο, μάλλον βαρύς, με τοιχοδομία λαξευτή και οδοντωτές ταινίες από τούβλα στις όψεις και γύρω από τα μαρμάρινα πλαίσια των ανοιγμάτων.

Στο εσωτερικό χωρίζεται με τοξοστοιχίες και πεσσούς σε τρία κλίτη, έχει αρκετά νεοκλασικά στοιχεία: τέμπλο, ιωνικοί κίονες του γυναικωνίτη κλπ., ξυλόγλυπτο άμβωνα (αντίγραφο του άμβωνα του Αγ. Νικολάου) και θρόνο, αλλά και πολλές φορητές εικόνες του 19ου αι.

Καθεδρικός Ναός Αγίου Γεωργίου

Ο πρώτος ναός χτίστηκε το 1200 μ.Χ και έκτοτε ξαναχτίστηκε τρεις φορές. Ο σημερινός ναός χρονολογείται από το 1834, είναι δείγμα τρίκλιτης βασιλικής και κοσμείται από εξαιρετικές εικόνες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η «Παναγία της Ελπίδος» στην οποία οι Καθολικοί Συριανοί αποδίδουν μεγάλη ευλάβεια. Το 1652 έγινε Μητρόπολη.

Ο επίσκοπος Ανδρέας Κάργας απαγχονίστηκε από τους Τούρκους το 1617 μαζί με το γραμματέα του.

Τότε είναι που καταστράφηκαν και τα περισσότερα αρχεία της Επισκοπής. Ό,τι διασώθηκε από τότε φυλάσσεται στο Κέντρο Ιστορικών Μελετών της Καθολικής Επισκοπής, όπου υπάρχουν σημαντικότατα έγγραφα που αφορούν στην ιστορία του νησιού.

Μουσείο Βαμβακάρη – Άνω Σύρος

Το Μουσείο Μ. Βαμβακάρη ιδρύθηκε το 1995 σε μία παλιά κατοικία στο κέντρο της Άνω Σύρου, η οποία αναπαλαιώθηκε προκειμένου να φιλοξενήσει τα προσωπικά αντικείμενα του μεγάλου τροβαδούρου, ο οποίος γεννήθηκε στην Άνω Σύρο το 1905 και πέρασε εκεί τα πρώτα χρόνια της ζωής του.

Στο μικρό αυτό μουσείο φυλάσσονται ορισμένα από τα λιγοστά προσωπικά αντικείμενα του κορυφαίου Έλληνα ρεμπέτη – λαϊκού συνθέτη, αλλά και χειρόγραφα των τραγουδιών πάνω σε πρόχειρα χαρτιά, τα οποία ευγενώς παραχώρησαν οι συγγενείς του.